Kỹ Thuật Lọc Lạnh Trong Chưng Cất Whisky

Whisky, thức uống nồng nàn với hương vị đặc trưng, từ lâu đã trở thành biểu tượng văn hóa của nhiều quốc gia, chinh phục phái mạnh với chất vị đậm đà, mạnh mẽ. Trong quá trình chưng cất whisky trải qua nhiều giai đoạn phức tạp, đòi hỏi kỹ thuật cao. Một trong những bước quan trọng đó là lọc lạnh.

1. Kỹ thuật lọc lạnh khởi nguồn như thế nào?

Thời gian ngược về 200 năm trước, khi ngành sản xuất whisky ở Scotland còn sơ khai, rượu whisky sau khi chưng cất có màu trắng đục như rượu gạo. Rượu này được ủ trong các thùng ủ gỗ, trải qua thời gian, tiếp xúc với gỗ, đổi màu nhưng độ trong không thay đổi. Các “váng rượu” như những đám mây hình thành và luôn vẩn vơ trong cốt rượu, chứa đựng nhiều hợp chất và hương vị đặc sắc.

Tuy nhiên, vào thế kỷ 19, khi thương mại hóa whisky trên diện rộng, nhiều nhà sản xuất gặp khó khăn vì khách hàng phàn nàn về độ đục của rượu. Để đáp ứng thị hiếu, phương pháp lọc lạnh được ra đời. Ban đầu, người ta sử dụng các phương pháp lọc thông thường nhưng không hiệu quả, mãi đến khi lọc lạnh được áp dụng, vấn đề đục” mới được giải quyết.

2. Lọc lạnh là gì? Khái niệm của kỹ thuật lọc lạnh

Mục đích chính của lọc lạnh là loại bỏ các hợp chất có thể gây đục để cải thiện độ trong của sản phẩm. Những hợp chất này bao gồm các axit béo, protein, và este, chúng có thể kết tụ lại và làm đục rượu khi nhiệt độ giảm. (Khi thưởng thức whisky thường được làm lạnh hoặc uống kèm với đá). Vào những năm 1970, lọc lạnh bắt đầu được áp dụng phổ biến trong sản xuất Single Malt whisky từ Scotland.

3. Quy trình lọc lạnh diễn ra như thế nào?

Nói một cách đơn giản, lọc lạnh là quá trình hạ nhiệt độ whisky xuống dưới mức đóng băng, thường là -4°C hoặc -6°C, để loại bỏ các hợp chất có thể tạo ra cặn lơ lửng trong chai. Cặn này thường được gọi là “gầu”, bao gồm các este béo, protein và các hợp chất hữu cơ khác.

Sau đó, whisky được đưa qua một bộ lọc để loại bỏ các hợp chất không mong muốn. Có hai phương pháp lọc phổ biến:

Lọc thông qua than hoạt tính: Than hoạt tính được sử dụng để hấp thụ các hợp chất gây đục.

Lọc qua màng lọc: Màng lọc có kích thước lỗ rất nhỏ giúp loại bỏ các hạt nhỏ mà không làm ảnh hưởng đến hương vị của whisky.

Sau khi lọc, whisky được làm ấm trở lại nhiệt độ phòng trước khi đóng chai và phân phối.

4. Lợi ích của lọc lạnh

Độ trong suốt ổn định: Một trong những lợi ích rõ ràng nhất của lọc lạnh là làm cho whisky trở nên trong suốt và ổn định hơn khi tiếp xúc với nhiệt độ thấp hoặc khi pha trộn với đá. Điều này giúp sản phẩm trở nên hấp dẫn hơn đối với người tiêu dùng.

Hạn chế sự kết tụ: Lọc lạnh loại bỏ các hợp chất có thể kết tụ lại khi nhiệt độ thay đổi, do đó giảm thiểu hiện tượng đục “gàu”. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các dòng whisky được xuất khẩu đến các thị trường có nhiệt độ lạnh, nơi hiện tượng đục có thể xảy ra thường xuyên hơn.

Tăng thời hạn sử dụng whisky: Quá trình lọc lạnh đã loại bỏ tạp chất, giảm nguy cơ hình thành cặn trong chai, từ đó giảm thiểu các tác động và phản ứng hóa học trong chai, giúp whisky có thể bảo quản lâu hơn.

5. Những tranh cãi xung quanh kỹ thuật lọc lạnh whisky

Mặc dù có nhiều lợi ích, kỹ thuật lọc lạnh cũng gặp phải một số tranh cãi từ cộng đồng những người yêu thích whisky. Một số người cho rằng quá trình này có thể làm giảm bớt hương vị và độ phức hợp trong hương vị của whisky. Việc hạ nhiệt độ quá thấp có thể làm tê liệt các nụ vị giác, khiến việc cảm nhận hương vị whisky trở nên khó khăn hơn. Họ lập luận rằng các hợp chất bị loại bỏ trong quá trình lọc lạnh có thể đóng góp vào hương vị tổng thể của sản phẩm.

Một số nghiên cứu và ý kiến từ các chuyên gia cho rằng lọc lạnh có thể làm mất đi một số yếu tố hương vị tinh tế, đặc biệt là những hợp chất dầu và este mà quá trình lọc loại bỏ. Điều này dẫn đến một xu hướng ngày càng tăng của các nhà chưng cất whisky: chỉ áp dụng kỹ thuật lọc lạnh cho một số dòng whisky được phân phối với số lượng lớn, chủ yếu là các dòng Blend whisky, còn Single Malt whisky vốn dành riêng cho một nhóm khách hàng có gu và am hiểu thì cần phải để chuyên chất, không lọc lạnh để giữ nguyên hương vị tự nhiên và đặc trưng của whisky.

Vì lý do trên, một số nhà sản xuất đã bắt đầu quảng bá các sản phẩm “non-chill filtered” (không lọc lạnh) như một yếu tố hấp dẫn đối với những người đam mê whisky. Những sản phẩm này được coi là giữ được nhiều hương vị và phức hợp hơn, mang đến trải nghiệm nguyên bản hơn cho người uống.

6. Lọc lạnh hay không lọc lạnh? Đâu là lựa chọn của tín đồ yêu whisky?

Lọc lạnh là một kỹ thuật quan trọng trong quá trình sản xuất whisky, mang lại nhiều lợi ích về mặt hình thức và độ ổn định của sản phẩm. Tuy nhiên, kỹ thuật này cũng có những tranh cãi về ảnh hưởng của nó đến hương vị của whisky. Với sự phát triển của thị trường và sự đa dạng trong sở thích của người tiêu dùng, cả hai phương pháp – có lọc lạnh và không lọc lạnh – đều có chỗ đứng riêng và mang đến những trải nghiệm độc đáo cho người thưởng thức.

Khi chọn mua whisky, bạn nên cân nhắc về việc sản phẩm có được lọc lạnh hay không. Nếu bạn yêu thích sự trong suốt và ổn định, whisky lọc lạnh sẽ là lựa chọn tốt. Ngược lại, nếu bạn muốn khám phá hương vị nguyên bản và phức hợp hơn, whisky không lọc lạnh có thể sẽ mang lại cho bạn trải nghiệm đáng giá.